က်န္မ အလာဂ်ီ အေၾကာင္း တစ္ခါေမးဖူးပါတယ္။ လမ္းညြန္မႈအတုိင္း Zyrtec cetirizine Hydrochloride 10mg ကုိ အျမဲ ေဆာင္ထားရပါတယ္။ အခုေနာက္ပုိင္း ဘာ Seafood မွ မစားလည္းပဲ၊ ၃ ရက္ (သုိ႔) ၄ ရက္ တစ္ခါ ေလာက္ကုိ ေဆးေသာက္ ေနရပါတယ္။ ပံုထဲအတုိင္း အဖု ေသးေသး ေလးေတြ စုေပါက္ လာျပီး အၾကီးၾကီး ျဖစ္လာတယ္။
ခႏြာကုိယ္ အုိက္စပ္စပ္ ျဖစ္လာရာ ယားတက္တယ္။ အရမ္းပူျပီး ခဏေန မုိးရြာလုိ႔ ေအးသြားတာတုိ႔၊ အျပင္ထြက္ ေနပူထဲသြားျပီး ခဏေန Aircon ခန္းထဲ ေရာက္သြားရင္တုိ႔ အဲလုိ အခ်ိန္ေတြမွာလည္း ယားလာတက္ပါတယ္။ အဖုေတြက တင္ပါးမွာ စေပါက္တာ မ်ားပါတယ္။ ဒူးေခါင္းတုိ႔ တစ္ေဒါင္ဆစ္ တုိ႔ကေနလည္း တစ္ခါတစ္ေလ စထြက္တက္တယ္။ လည္းပင္း ပတ္လည္ေတြမွာထြက္ရင္ တစ္ညလံုး အိပ္လုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ အဲဒီေဆးကုိ စြဲျပီးေသာက္တာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ကုိက္ညီပါသလား။ တစ္ျခားေဆး ေျပာင္းသံုးသင္႔ရင္လည္း လမ္းညြန္ေပးပါ။
(အလာဂ်ီ) ဆိုတာ ေရာဂါ-လကၡဏာတခု ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါ မဟုတ္ပါ။ ဘာလို႔ျဖစ္လာရသလဲ ဆိုတာ ေရွာင္ႏိုင္မွ မျဖစ္မွာ။ မတည့္တာနဲ႔ ထပ္ေတြ႔ရင္ ထပ္ျဖစ္မယ္။ ဘာနဲ႔မသင့္လဲ မသိတာက မ်ားတယ္။ ေဆးနည္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိတဲ့ထဲက ကိုယ္နဲ႔သင့္တာ ေရြးရပါမယ္။
Allergy medications ေဆးေတြဟာ မတည့္တဲ့ Allergens ကို ခႏၶာကိုယ္ကေန တံု႔ျပန္မႈျဖစ္တာကို တားေပးတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေရာဂါလကၡဏာျဖစ္ေစတဲ့ Histamine (ဟစ္တမင္း) ဓါတ္ထြက္တာကို တားတယ္။ ေဆးေတြက Pills ေဆးလံုး၊ Liquids ေဆးရည္၊ Nasal sprays ႏွာေခါင္းပန္းေဆး၊ Eyedrops မ်က္စဥ္း၊ Creams လိမ္းေဆးနဲ႔ Injections ထိုးေဆး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေဆး အေတာ္ မ်ားမ်ာကို ေဆးလက္မွတ္ မပါဘဲ ဝယ္လို႔ရတယ္။
Antihistamines (အင္တီဟစ္စ္တမင္း) ေဆး၊
1. Oral antihistamines စားေဆး-ေသာက္ေဆး = ေရာင္တာ၊ ႏွာရည္ယိုတာ၊ ယားတာ၊ မ်က္ရည္မ်ားတာ၊ အင္ျပင္ ထြက္တာေတြ သက္သာေစတယ္။ အလြယ္ဝယ္ရႏိုင္တာေတြက Loratadine (Claritin), Cetirizine (Zyrtec) နဲ႔ Clemastine (Tavist) ေတြ ျဖစ္တယ္။ Fexofenadine (Allegra) ကိုေတာ့ ေဆးလက္မွတ္လိုမယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = အာေခါင္ ေျခာက္မယ္။ အရင္မ်ိဳးဆက္ ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Diphenhydramine (Benadryl) နဲ႔ Chlorpheniramine (Chlor-Trimeton) ေတြဟာ အိပ္ခ်င္မယ္။
2. Antihistamine nasal sprays ႏွာေခါင္းထဲပန္းေဆး၊ Azelastine (Astelin, Astepro) နဲ႔ Olopatadine (Patanase) ေတြကို ေဆးလက္မွတ္နဲ႔ ဝယ္ရတယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ပါးစပ္ထဲ ခါးေနမယ္၊ ေခါင္းမူးမယ္၊ မူးေဝေဝေနမယ္၊ အားယုတ္မယ္၊ အာေခါင္ေျခာက္မယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ ႏွာေခါင္းပူေနမယ္၊ ႏွာေခါင္းေသြးယိုမယ္၊ ပ်ိဳ႕မယ္၊ ႏွာရည္ယိုမယ္၊ လည္ေခ်ာင္းနာမယ္၊ ႏွာေခ်မယ္။
3. Antihistamine eyedrops မ်က္စဥ္း၊ Ketotifen (Zaditor, Alaway, others), Naphazoline (Visine-A, Opcon-A) ေတြကို အလြယ္ဝယ္ရမယ္။ Naphazoline (Albalon), Emedastine (Emadine) နဲ႔ olopatadine (Patanol) ေတြက ေဆးလက္မွတ္လိုမယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = မ်က္စိနီေနမယ္၊ မ်က္ရည္ယိုမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္။ contact lenses မ်က္ကပ္မွန္ တပ္ထားသူနဲ႔ မသင့္ဘူး။
Corticosteroids (ေကာ္တီကိုစတီရြိဳက္) ေဆးကေတာ့ ေဆးလက္မွတ္ပါဘို႔ လိုမယ္။
1. Oral corticosteroids စားေဆး-ေသာက္ေဆး၊ ဥပမာ Prednisone (Intensol) နဲ႔ Prednisolone (Prelone) ေဆး။ ဒီေဆးမ်ိဳးကို ေရရွည္ မေပးရဘူး ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြက ဆိုးတယ္။ Cataracts မ်က္စိ-အတြင္းတိမ္၊ Osteoporosis အရိုးအားနည္း၊ Muscle weakness ၾကြက္သားအားနည္း၊ Delayed growth ကေလးေတြ ဖြံ႔ထြားမႈေႏွးတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
2. Nasal corticosteroid sprays ႏွာေခါင္းထဲ ပန္းရတဲ့ေဆးကို ႏွာပိတ္၊ ႏွာေျခ၊ ႏွာေခါင္းယား၊ ႏွာရည္ယိုတာေတြ အတြက္ သံုးႏိုင္တယ္။ Fluticasone (Flonase), Mometasone (Nasonex), Budesonide (Rhinocort Aqua), Flunisolide (Nasarel), Triamcinolone (Nasacort AQ) နဲ႔ Beclomethasone (Beconase AQ) ေတြျဖစ္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြက စားေဆးေလာက္ မဆိုးပါ။ Unpleasant smell or taste မခံခ်င္တဲ့ အနံ႔-အရသာ၊ ႏွာေခါင္း အေနရခက္၊ ႏွာေခါင္းေသြးယိုမယ္။
3. Inhaled corticosteroids (စတီရြိဳက္) ရွဴေဆး၊ Flunisolide (Aerobid), Triamcinolone (Azmacort), Fluticasone (Flovent) နဲ႔ Budesonide (Pulmacort) ေတြျဖစ္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ သိပ္မဆိုးပါ။ ပါးစပ္ ပိုးဝင္တတ္တယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္၊ အသံၾသမယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္။
4. Corticosteroid eyedrops (စတီရြိဳက္) မ်က္စဥ္း၊ Dexamethasone (Maxidex, others), Fluorometholone (FML, others) နဲ႔ Prednisolone (Pred Forte, others) ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = မ်က္စိ ေဝဝါးတတ္တယ္၊ ၾကာရွည္သံုးရင္ မ်က္စိပိုးဝင္တာ၊ ေရတိမ္နဲ႔ အတြင္းတိမ္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
5. Corticosteroid skin creams (စတီရြိဳက္) လိမ္းေဆး၊ Eczema (Atopic dermatitis) ႏွင္းခူးနာလိုအတြက္ သံုးတယ္။ အား သိပ္မျပင္းတာမ်ိဳးကိုေတာ့ လက္မွတ္မပါဘဲ ဝယ္လို႔ရမယ္။ Hydrocortisone (Cortaid) နဲ႔ Triamcinolone (Kenalog) ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = အေရျပား ေနမထိထိုင္မသာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ အေရာင္ေျပာင္းႏိုင္တယ္။
Decongestants (ဒီကြန္ဂ်က္စတင့္) ေဆးေတြကို ႏွာေခါင္းမွာ ခံစားရတာေတြကို အျမန္သက္သာဘို႔ သံုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ အသက္ သိပ္ၾကီးသူနဲ႔ ေသြးတိုး ရွိသူေတြ မသံုးသင့္ဘူး။
1. Oral decongestants စားေဆး-ေသာက္ေဆး၊ Pseudoephedrine (Sudafed), Claritin-D ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = စိတ္ထဲ ေနမထိ ထိုင္မသာျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္-မမွန္ျဖစ္မယ္၊ ေခါင္းမူးမယ္၊ အိပ္မရျဖစ္မယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ စိတ္ပူမယ္၊ လက္တံုမယ္၊ ေသြးတိုးမယ္။
2. Nasal decongestant sprays ႏွာေခါင္းထဲ ပန္းေဆး၊ Phenylephrine (Neo-Synephrine) နဲ႔ Oxymetazoline (Afrin) ေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = ႏွာေခါင္း ေျခာက္-ပူမယ္၊ ႏွာရည္ယို-ႏွာေစးမယ္။ စိတ္ထဲ ေနမထိထိုင္မသာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္-မမွန္ျဖစ္မယ္၊ ေခါင္းမူးမယ္၊ အိပ္မရျဖစ္မယ္၊ ေခါင္းကိုက္မယ္၊ စိတ္ပူမယ္၊ လက္တံုမယ္၊ ေသြးတိုးမယ္။
3. Decongestant eyedrops မ်က္စဥ္း၊ Tetrahydrozoline (Visine, Clear Eyes) ေဆး၊ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး = မ်က္စိနီရဲေနမယ္၊ ေရတိမ္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
(မွတ္ခ်က္။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြရွိေပမဲ့ သံုးေနၾကရတယ္။)
Other allergy medications တျခားေဆးေတြ
1. Montelukast (Singulair) ေဆးလက္မွတ္လိုတယ္။
2. Cromolyn sodium (NasalCrom) အလြယ္ဝယ္လို႔ရတယ္။
3. Mast cell stabilizer eyedrops = Cromolyn sodium (Crolom), Lodoxamide (Alomide), Pemirolast (Alamast) and Nedocromil (Alocril)
Immunotherapy (အင္ျမဴႏို-သာရာပီ) ေရာဂါျပီးစနစ္သံုး ကုသနည္း၊
Immunotherapy injections ထိုးေဆးကို ၃-၅ ႏွစ္ၾကာ ထိုးရတယ္။ မတည့္တဲ့ဓါတ္ကို နည္းနည္းစီ ထိုးေပးတာ ျဖစ္တယ္။ ၾကာေတာ့ ယဥ္ပါးလာမယ္။ ကိုယ္မတည့္တာ သိမွ ျဖစ္မယ္။
Emergency epinephrine shots အေရးေပၚ ထိုးေဆး၊ သိပ္ဆိုးတဲ့သူေတြကို Epinephrine ေဆးထိုးတယ္။ Self-injecting syringe and needle (Autoinjector) devices = Twinject, EpiPen နဲ႔ EpiPen Jr. ေတြက အေရးေပၚ အတြက္ ေဆးထိုးရလြယ္ေအာင္ လုပ္ထားတာေတြ ျဖစ္တယ္။ သြားေလရာ ယူသြားႏိုင္တယ္။
• Allergic rhinitis အလာဂ်ီ ႏွာေခါင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/08/allergic-rhinitis.html
• Allergy - Urticaria - Hives အင္ျပင္ ထြက္ျခင္း http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/11/urticaria-hives.html
• Allergy သို႔မဟုတ္ မတည့္အတူေန http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/05/allergy.html
• Allergy and Worm နာတာရွည္ (အလာဂ်ီ) ႏွင့္ သန္ေကာင္ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/09/chronic-allergies.html
• Allergy medications (အလာဂ်ီ) ကို ဘယ္လို ကုသမလဲ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/05/allergy-medications.html
• Allergy Relief Kit (အလာဂ်ီ) ေရွးဦးသူနာျပဳ ေဆးအိတ္ http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/04/allergy-relief-kit.html
• Allergy Triggers (အလာဂ်ီ) ရေစတတ္တဲ့ အေၾကာင္းတရား (၁ဝ) ပါး http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2012/03/10-common-allergy-triggers.html ေတြနဲ႔ တြဲဖတ္ပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၃-၅-၂ဝ၁၁
အမွားပါရင္ ေ၀ဖန္အႀကံေပးတဲ့အေနနဲ႔ comment ေရးေပးသြားျပီးအၾကံျပဳေပးသြားေစခ်င္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္ကလည္းက်ြမ္းက်င္တဲ့ပညာရွင္ တစ္ေယာက္မဟုတ္ေလေတာ့ကာခြင့္လႊတ္ေပးၾကပါလို႕... ေစတနာအၿပည့္နဲ႕ အလကား ေပးခ်င္ရံု သက္သက္ပါလို႕ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အဆင္ေျပၾကပါေစ...ဆက္လက္ၾကိဳးစားပါအံုးမည္....