ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းကိုေဖာ္ျပတဲ့ လကၡဏာ (၁၄) ရပ္

က်န္းမာေရး အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ
ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းကိုေဖာ္ျပတဲ့ လကၡဏာ (၁၄) ရပ္
===================
===================
အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တခ်ိဳ ့ေ၀ဒနာသည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေရာဂါအေျခ အေနဆိုးရြားေနတာေတာင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေနေၾကာင္းကို သိသာထင္ရွားတဲ့လကၡဏာေတြ မေတြ ့ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ထို ေရာဂါကို တိတ္တဆိတ္လူသတ္သမားလို ့ဆိုနိုင္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ၾကီးေကာင္းစြာ အသက္ဆက္နိုင္ဖို ့အတြက္ ေက်ာက္ကပ္ ရဲ ့ အခန္းက႑ဟာလြန္စြာ အေရးပါလွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း တျခားကလီစာမ်ားႏွင့္မတူ လူတစ္ေယာက္မွာ ေက်ာက္ကပ္ ႏွစ္ခု(တစ္စံု)ကို ေမြးလာကတည္းက အတူပါလာရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ခါစမွာကုသျခင္းထက္၊ ေရာဂါကြ်မ္းလာမွ ကုသႏိုင္ ျခင္္းဟာ ရခဲလွတဲ့လူ ့ဘ၀အတြက္ အင္မတန္မွႏွေျမာစရာေကာင္းပါတယ္။ သို ့ပါ၍ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ လကၡဏာ(၁၄)ရပ္ကို ေလ့လာရင္း ေက်ာက္ကပ္မပ်က္စီးရေလေအာင္ မိမိဘက္မွလက္ဦးမႈအရယူနိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း အၾကံျပဳလိုက္ရပါတယ္။
(၁) ဆီးအေျခအေနေျပာင္းလဲျခင္း
“ဆီးအေျခအေနေျပာင္းလဲျခင္းအစ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါက” လို ့မွတ္ပါေလ။ ပံုမွန္နဲ ့မတူေတာ့ဘဲ ဆီးပမာဏမ်ားလာျခင္း၊ နည္းသြားျခင္း၊ မၾကာခဏဆီးသြားျခင္း၊ ယခင္ထက္ ဆီးအေရာင္ရင့္လာျခင္း၊ အားစိုက္ကာ ဆီးကိုညွစ္ထုတ္၍သြားရျခင္းတို ့ျဖစ္ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ညပိုင္းမွာဆီးသြားၾကိမ္ေရမ်ားျခင္းဟာ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း၏ စဦးပိုင္းအေျခအေနျဖစ္တာေၾကာင့္ လစ္လ်ဴမရႈသင့္ပါဘူး။ ထိုအေျခအေနမွာ အခ်ိန္မွီကုသယူမခံယူျဖစ္ပါက ေက်ာက္ကပ္၏ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိပ်က္စီးသြားနိုင္ တယ္လို ့ အိႏိၵယနိုင္ငံရွိ Pune Region မွ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါဆိုင္ရာ အၾကီးတန္းအၾကံေပးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ Avinash Ignatius က သတိေပးထားပါတယ္။
(၂) ခက္ခက္ခဲခဲ ဆီးသြားရျခင္း(သို ့)ဆီးသြားေနစဥ္ နာက်င္စြာခံစားရျခင္း
ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္တဲ့အခါ ခက္ခက္ခဲခဲ ဆီးသြားရျခင္း(သို ့)ဆီးသြားေနစဥ္ နာက်င္စြာခံစားရျခင္း(သို ့)ဆီးပူ၍ လိင္အဂၤါမွာ ပူ စပ္ပူေလာင္ျဖစ္ျခင္း စတာေတြ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းထဲရွိပိုးဟာ ေက်ာက္ကပ္အထိ ကူးစက္ပ်ံ ့ႏွံ ့သြားပါက အဖ်ားတက္ျပီး ခါးနာလာပါတယ္။
(၃) ဆီးထဲမွာေသြးပါျခင္း
ဆီးထဲမွာေသြးပါျခင္းက ေက်ာက္ကပ္မွာျပႆနာရွိေနေၾကာင္းကို ထင္သာျမင္သာစြာသိနိုင္ပါတယ္။ ထိုအေျခအေနမ်ိဳးၾကံဳရပါက ဆရာ၀န္ျဖင့္ အျမန္ဆံုးကုသမႈခံယူပါ။ (အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဓမၼတာလာစဥ္ ဆီးထဲမွာေသြးပါတာမ်ိဳးကိုမဆိုလိုပါ)
(၄) ဆီးအျမွဳပ္ထျခင္း
ဆီးသြားေနစဥ္အတြင္း ဆီးထဲအျမွဳပ္ထေနတာကို အလြယ္တကူေတြ ့ျမင္နိုင္ပါတယ္။ ထိုအေျခအေနမ်ိဳးဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ပရို တင္းဓာတ္ခ်ိဳ ့တဲ့ျခင္းေၾကာင္းျဖစ္နိုင္သလို၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတဲ့ လကၡဏာလည္းျဖစ္နိုင္တာေၾကာင့္ မေပါ့ဆဘဲ ဆရာ၀န္ႏွင့္ တုိင္ပင္ေဆြးေႏြးသင့္တယ္လို ့ အိႏိၵယနိင္ငံ၊ မြန္ဘိုင္းရွိ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါဆိုင္ရာသုေတသီတစ္ဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာ Deepa Jayaram က သတိေပးထားပါတယ္။
(၅) ခႏၶာကိုယ္ ေဖာသြပ္ျခင္း
ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေနသူတိုင္း ၾကံဳေတြရမည့္လကၡဏာပါ။ ေက်ာက္ကပ္ရဲ ့တာ၀န္က ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ မလိုအပ္ဘဲ ပိုလွွ်ံေနတဲ့ အရည္ေတြကို ဆီးအျဖစ္ထုတ္ေပးရပါတယ္။ မက်န္းမာတဲ့ေက်ာက္ကပ္ဟာ အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို မလုပ္နိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ထိုအ ခါ ပိုလွွ်ံေနတဲ့ဆီးႏွင့္ အငံဓာတ္ေတြက ယူရစ္အက္ဆစ္အျဖစ္ေဖာက္ျပန္လာကာ ေျခဖမိုး၊ အဆစ္အျမစ္၊ မ်က္ႏွာ ႏွင့္ လက္ ေခ်ာင္း လက္ဖ်ံေတြကို ေရာင္ကိုင္းေဖာသြပ္ေစကာ ေကြးဆန္ ့နိုင္ဖို ့ခက္ခဲသြားပါျပီ။
(၆) အလြန္အမင္း ေမာပမ္းႏြမ္းနယ္၍ ျဖဴေရာ္ေရာ္ျဖစ္ျခင္း
ေက်ာက္ကပ္ေတြက erythropoietin(ေခၚ)ဟိုမုန္းတမ်ိဳးကိုထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္။ ၄င္းဟိုမုန္းက ေသြးနီဆဲလ္ေတြထံသို ့ေအာက္ စီဂ်င္ေထာက္ပံ့ေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္၍ ေက်ာက္ကပ္မွာျပႆနာရွိ၍ ဟိုမုန္းမထုတ္လုပ္ေပးနိုင္ေတာ့ပါက၊ ေသြးနီဆဲလ္ ေတြလည္း ေလ်ာ့က်လာျပီး ေသြးအားနည္းေရာဂါခံစားရသကဲ့သို ့ အလြန္အမင္းေမာပမ္းႏြယ္နယ္၍ ေဖ်ာ့ေတာ့လာပါတယ္။
(၇) မူးေနာက္၍ အာရံုမစူးစိုက္နိုင္ေတာ့ျခင္း
အထက္ေဖာ္ျပပါ ျဖဴေရာ္ႏြမ္းနယ္ျခင္းဟာလည္း ဦးေႏွာက္ထံသို ့ေအာက္စီဂ်င္ေရာက္ရွိမႈေလ်ာ့နည္းျခင္းႏွင့္ တိုက္ရိုက္ပတ္ သက္ေနတာေၾကာင့္၊ မူးေနာက္ေနာက္ျဖစ္ကာ အာရံုစူးစိုက္နိုင္ျခင္းမရွိေတာ့ပါဘူး။
(၈) ခ်မ္းစိမ့္စိမ့္ျဖစ္ျခင္း
ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတဲ့အခါ ေသြးနီဆဲလ္မ်ားယုတ္ေလ်ာ့သြားတာေၾကာင့္၊ ပူေႏြးတဲ့ ပံုမွန္အခန္းအပူခ်ိန္မွာေတာင္ ေျခလက္ေတြ က အျမဲလိုလိုေအးစက္ေနတတ္ပါတယ္။ ခ်မ္းေအးတဲ့ရာသီဥတု ပတ္၀န္းက်င္မ်ိဳးမဟုတ္ပါဘဲနဲ ့အလြန္အမင္းေမာပမ္းႏြမ္းနယ္၍ ေျခလက္ေတြ ေရခဲတံုးတမွွ်ေအးျခင္းဟာ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေနျပီျဖစ္ေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပတဲ့လကၡဏာျဖစ္တာမို ့ လံုး၀ မေပါ့ဆ သင့္ပါဘူး။
(၉) အေရျပားယားယံ၍ အနီစင္းေၾကာင္းေတြေပၚျခင္း
ဤျဖစ္စဥ္က သာမန္ဓာတ္မတည့္မႈ အေရျပား allergy ေရာဂါနဲ ့ခပ္ဆင္ဆင္တူပါတယ္။ သို ့ေသာ္မေပါ့ဆပါနဲ ့။ ေက်ာက္ကပ္ ေကာင္းစြာအလုပ္မလုပ္နိုင္ေတာ့ပါက၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အဆိပ္အေတာက္ေတြစုပံုက်လာတာေၾကာင့္ အေရျပားမသန္ ့ေတာ့ဘဲ ယားယံျခင္းေတြျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေရျပား allergy ေရာဂါခံစားရပါက၊ အစားအေသာက္မွား၍ ဓာတ္မတည့္တာလား ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာက္ကပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သလားဆိုတဲ့ အေျဖကို တိတိက်က်ေဖာ္ထုတ္ပါ။
(၁၀) အသက္ရႈလိုက္တိုင္း အမိုးနီးယားဓာတ္ေငြ ့နံ ့ခံစားရျခင္း
မိမိဖာသာအလြယ္တကူသိနိုင္တဲ့လကၡဏာပါ။ စြန္ ့ပစ္ဆီးထဲမွာ urea(ေခၚ)နိုက္ထရိုဂ်င္ဓာတ္ေပါင္းတစ္မ်ိဳးေပ်ာ္၀င္ေနပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးလာေလေလ urea ေပ်ာ္၀င္မႈမ်ားေလေလျဖစ္တာေၾကာင့္၊ ထိုဓာတ္ေပါင္းေတြက အမိုးနီးယားဓာတ္ေငြ ့နံ ့အ ျဖစ္ တံေတြးနဲ ့ခံတြင္းမွာပ်ံ ့ႏွံ ့ျပီး အသက္ရႈလိုက္တဲ့အခါတိုင္း အမိုးနီးယားနံ ့ကို ခံစားရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။(အမိုးနီး ယားအနံ ့ဟာ ဇ၀က္သာ အနံ ့ႏွင့္ဆင္တူပါတယ္)
(၁၁) ေအာ္ဂလီဆန္၍ပ်ိဳ ့အန္ျခင္း
ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးလာတဲ့အခါ၊ ေသြးထဲမွာစြန ့္ပစ္ပစၥည္းေတြစုပံုလာတာေၾကာင့္ ေသြးဆိပ္တက္လာျပီး ေအာ္ဂလီဆန္ပ်ိဳ ့အန္ တာ ေတြ ခံစားရပါတယ္။
(၁၂) အစာစားခ်င္စိတ္မရွိျခင္း
နိဒါန္းမွာေဖာ္ျပခဲ့သလိုဘဲ တခ်ိဳ ့ေ၀ဒနာသည္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေရာဂါအေျခအေနဆိုးရြားေနတာေတာင္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္ စီးေနေၾကာင္းကို သိသာထင္ရွားတဲ့လကၡဏာေတြ မေတြ ့ရတတ္ပါဘူး။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ဆီးဆိပ္တက္ေနတဲ့အခါ ဘာစားစားအ ရသာခံအာရံုမေကာင္းေတာ့ဘဲ အစာစားခ်င္စိတ္မရွိနိုင္ေတာ့ဘူးလို ့ ေဒါက္တာDeepa Jayaram က အၾကံျပဳထားပါတယ္။
(၁၃) အသက္ရႈမ၀ျခင္း
ေက်ာက္ကပ္အေျခအေနဆိုးရြားလာတဲ့အခါ၊ အဆုတ္ထဲမွာအရည္ေတြျပည့္လာတဲ့အတြက္ အသက္ေကာင္းေကာင္းမရႈနိုင္ေတာ့ ပါဘူး။ အဲဒီအခါ အသက္ရႈမ၀သလို ခံစားရျပီး၊ ခႏၶာကုိယ္မွာလည္း ေအာက္စီဂ်င္ ငတ္လာပါတယ္။
(၁၄) ခါးေဘးေတြနာျခင္း
အလြယ္တကူသိနိုင္တဲ့ လကၡဏာျဖစ္ေပမယ့္၊ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သတိမထားမိတတ္ၾကျပန္ပါဘူး။ ခါး၏အေနာက္ဖက္ အ လယ္ေခါင္တည့္တည့္က နာတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ၊ ဘယ္(သို ့)ညာ ေက်ာက္ကပ္ရွိတဲ့ ခါးေဘး၏အေနာက္နားက နာျခင္းမ်ိဳးပါ။ ခါး ေဘးရဲ ့အေနာက္ဘက္နားမွစ၍ ေပါင္ျခံအထိနာတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ ေက်ာက္ကပ္မွဆီးအိတ္သို ့ဆီးကို သယ္ေဆာင္ေပးသည့္ ဆီးျပြန္ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ဆီးထဲမွာ အနည္အႏွစ္မ်ားျခင္း၊ ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ဆီးမၾကာခဏ သြား၍ ဆီးအိမ္ေရာင္ျခင္း တို ့ေၾကာင့္ အဲဒီလိုခါးနာလာရပါတယ္။
< ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေစနိုင္ေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ား >
(၁) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြထဲမွာပါရွိတဲ့ ibuprofen၊ motrin၊ aleve၊ acetaminophen စတဲ့ဓာတ္မ်ားက ေက်ာက္ကပ္ ထဲမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြကို က်ဳံ ့၀င္ေစကာ ေက်ာက္ကပ္ကိုပ်က္စီးေစနိုင္ပါတယ္။ ဆီးရႊင္ေဆးမ်ားကလည္း ေက်ာက္ကပ္ကို ပင္ပင္ပန္းပန္းအားစိုက္၍ အလုပ္ခိုင္းေစကာ ေရဓာတ္ဆံုးရႈံးေစတာေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးလြယ္ပါတယ္။ ကိုလက္စထေရာ က်ေဆးအခ်ိဳ ့ႏွင့္ ရိုးတြင္းျခင္ဆီကင္ဆာေပ်ာက္ေဆးမ်ားရဲ ့ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားကလည္း ေက်ာက္ကပ္က်န္းမာေရးကို အဟန္ ့အတားျဖစ္ေစပါတယ္။ ဥပမာ ပနစလင္တို ့လို မိမိႏွင့္ဓာတ္မတည့္တဲ့ ထိုးေဆးမ်ိဳးကို မွားယြင္းစြာသံုးစြဲမိတဲ့အခါ၊ ေက်ာက္ကပ္ကို ဆိုးဆိုးရြားရြား ပ်က္စီးေစနိုင္ပါတယ္။
(၂) ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းက ေက်ာက္ကပ္ရဲ ့လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို ကေမာက္ကမျဖစ္ေစပါတယ္။ အကယ္၍ ဆီးခ်ိဳ ႏွင့္ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူမ်ား ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းက၊ ေက်ာက္ကပ္က်န္းမာေရးကို ပိုမိုဆိုးရြားလာေစနိုင္ပါတယ္။
(၃) ေရာဂါရွာေဖြေရးကိရိယာမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ CT scans ႏွင့္ ဓာတ္မွန္ရိုက္ျခင္းျဖင့္ ၄င္းတို ့မွထြက္လာတဲ့ ေရာင္ျခည္မ်ားက ေက်ာက္ကပ္အလုပ္လုပ္ျခင္းကို ကေမာက္ကမျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။
(၄) ဗီတာမင္ဒီ ဆိုတာကလည္း steroid ေဟာ္မုန္းအမ်ိဳးအစာတစ္ခုျဖစ္၍ ေက်ာက္ကပ္အပါအ၀င္ ခႏၶာကိုယ္ၾကီးတစ္ခုလံုးကို ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေစပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ ဗီတာမင္ဒီကို နံက္ေစာေစာ ေနႏုေအးမွ ေနပူစာလႈံျခင္းျဖင့္ ရရွိနိုင္ပါတယ္။
(၅) ေရေသာက္နည္းျခင္း၊ အပူၾကီးဖ်ားနာ၊ ပ်ိဳ ့အန္၊ ၀မ္းသြား၊ ေခြ်းထြက္လြန္ စသည္တို ့ေၾကာင့္ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္၍ ေက်ာက္ကပ္အလုပ္လုပ္မႈ အားနည္းသြားေစပါတယ္။
(၆) ဆီးအိမ္ကြ်ံျခင္း၊ သားအိမ္ေလ်ာျခင္း၊ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ၊ သားအိမ္တြင္းအဖုအက်ိတ္စတဲ့ ေ၀ဒနာမ်ားကလည္း ေက်ာက္ကပ္ ႏွင့္ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမ်ားကို အဟန္ ့အတားျဖစ္ကာ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးသြားနိုင္ပါတယ္။
(၇) ဆီးသြားခ်င္စိတ္ကို လစ္လ်ဴမရႈသင့္ပါဘူး။ အကယ္၍ ဆီးေတြကိုေအာင့္ထားမိတဲ့အခါ၊ ဆီးအိမ္ထဲမွ ဆီးေဟာင္းေတြကို ဆီး ျပြန္မွတဆင့္ ေက်ာက္ကပ္ထံသို ့ ေျပာင္းျပန္-ျပန္လည္စီးဆင္းလာပါတယ္။ ထိုဆီးေဟာင္းေတြကို ေက်ာက္ကပ္က ထပ္မံ၍ဇီ၀ ျဖစ္စဥ္အျဖစ္ အစာခ်က္လုပ္တဲ့အခါ ေက်ာက္ကပ္ညစ္ညမ္းသြားပါတယ္။ (ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ အကယ္၍ ဆီးအိမ္ထဲမွာ ဆီး ေတြေဖာင္းတင္းေနခ်ိန္ မေတာ္တဆယဥ္ထိခိုက္မႈ အႏၱရာယ္တခုခုၾကံဳရပါက ဆီးအိမ္ကြဲသြားေစနိုင္ပါတယ္)
(၈) ဆီးလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ပါက၊ အခ်ိန္မဆိုင္းဘဲ ေဆး၀ါးကုသမႈခံယူသင့္ပါတယ္။ သို ့မဟုတ္ပါက ေက်ာက္ကပ္ကို ေဘးျဖစ္ေစ ပါတယ္။
(၉) ျပည့္စံုလံုေလာက္တဲ့အနားယူမႈရွိပါေစ။ တစ္ေန ့လွ်င္ ၄ နာရီခြဲခန္ ့သာ အိပ္စက္္ေသာသူဟာ ရက္သတၱတစ္ပတ္မွ်အၾကာမွာ သိသိသာသာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားလာျပီး၊ အိပ္ခ်ိန္ကစဥ့္ကလ်ားျဖစ္မႈဟာ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါကို ပိုမိုဆိုးရြားေစႏိုင္ပါတယ္။
(၁၀) ညေန ၃ နာရီမွ ၅ နာရီအတြင္း ဆီးအိမ္မွ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိအဆိပ္အေတာက္မ်ားကို စြန္႔ပစ္ခ်ိန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အနည္းဆံုး တစ္လီတာမွ စ,ၿပီး ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရန္လိုအပ္ပါတယ္။ ညေန ၅ နာရီမွ ၇ နာရီဟာ ေက်ာက္ကပ္အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ျဖစ္တာ ေၾကာင့္၊ ၄င္းအခ်ိန္္မွာ ေရခ်ိဳးေနစဥ္ ဆီးသြားျခင္းေရွာင္ပါ။ သို ့မဟုတ္ပါက ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးလြယ္ပါတယ္။
(၁၁) ဗီတာမင္စီေဆးျပားေတြကို လိုအပ္တဲ့ပမာထက္ပို၍စားသံုးမိတဲ့အခါ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္ေစနိုင္ပါတယ္။ အ ကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးမ်ားကိုလည္း လြန္ကဲစြာစားမိပါကေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေစနိုင္ပါတယ္။
(၁၂) ေရကို လံုေလာက္စြာေသာက္ေပးပါ။ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ဟာ ေက်ာက္ကပ္ေရဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၂၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းရွိွိျပီး၊ ေရဓာတ္လံုေလာက္ေနလွ်င္ ထိုေရာဂါမွ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ေရဗူးကို မိမိႏွင့္လက္တကမ္းမွာ အျမဲထားျပီး၊ ေရဆာတုိင္းေသာက္ေပးပါ။ တစ္ေန ့ကို ေသာက္ေရ ၁၀-ဖန္ခြက္ထက္မနည္းေသာက္ပါ။(သို ့ေသာ္ ျခြင္းခ်က္ အေနျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္အားနည္းသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ျပႆနာရွိသူ၊ ဆီးခ်ိဳေပ်ာက္ေဆး၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းသူမ်ားဟာ ေရကိုခ်င့္ခ်ိန္ျပီးေသာက္သင့္ပါတယ္ သို ့မဟုတ္ပါက ေက်ာက္ကပ္မွာ၀န္ထုပ္၀န္ ပိုးျဖစ္ေစပါတယ္)
(၁၃) ေသြးတိုးျခင္းက ေက်ာက္ကပ္ထဲမွာ ပရိုတင္းဓာတ္ေလ်ာ့နည္းေစျပီး ေက်ာက္ကပ္ကို ဖိစီးမႈျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြး တိုးေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းျခင္း၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ျခင္း၊ အငန္ေလ်ာ့စားျခင္းတို ့ျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ကို ကာကြယ္ေပးသင့္ပါတယ္။
< ေက်ာက္ကပ္ကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳေသာ အစားအစာမ်ား >
(က) ၾကက္ဥ ဘဲဥတို ့၏အကာ(အျဖဴေရာင္အကာ) ထဲမွာပါရွိတဲ့ အမိုင္ႏိုအက္ဆစ္ေတြက ေက်ာက္ကပ္ကိုက်န္းမာေစပါတယ္။ (ခ) ေဂၚဖီထုပ္ထဲမွာ ပိုတက္စီယမ္ပါ၀င္မႈ လြန္စြာနည္းပါးတဲ့အျပင္၊ ၄င္းထဲရွိ သဘာ၀ဗီတာမင္မ်ား ႏွင့္ အမွွ်င္ဓာတ္တို ့က ေက်ာက္ကပ္အတြက္ အားေဆးျဖစ္ပါတယ္။ (ဂ) မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္ခ်ိဳ ့တဲ့ျခင္းကလည္း ေသြးတိုးေရာဂါကိုျဖစ္ေစျပီး၊ ေက်ာက္ကပ္ ကို သြယ္၀ိုက္ေသာနည္းျဖင့္ ေဘးျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္္ၾကြယ္၀ေသာအစားအစာမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ အေစ့အဆံ မ်ား၊ ေျမေထာက္ပဲမ်ား ႏွင့္ ကိုက္လံ၊ ပန္းေဂၚဖီစိမ္း(ဘရုိကိုလီ)တို ့လို ဟင္းရြက္စိမ္းမ်ားကို လံုေလာက္စြာစားေပးပါ။ (ဃ) အ စိမ္းေရာင္ငရုပ္ခ်ိဳပြထဲမွာ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္ ပါ၀င္မႈနည္းပါးတဲ့အျပင္၊ ၄င္းထဲရွိ သဘာ၀ဗီတာမင္နဲ ့သတၱဳဓာတ္တို ့က ေက်ာက္ ကပ္ကို သန္ ့စင္ေပးနိုင္တဲ့ အစြမ္းမ်ားျဖစ္ၾကပါတယ္။ (င) စပ်စ္သီးက ခႏၶာကုိယ္ထဲရိွမလိုလားအပ္ေသာ ယူရစ္အက္ဆစ္မ်ားကို ဆီးအျဖစ္ထြက္ရွိလာေအာင္ တြန္းအားေပးတာေၾကာင့္ ဆီးရႊင္ေစကာ၊ ေက်ာက္ကပ္က်န္းမာေစတဲ့အျပင္၊ ခႏၶာကိုယ္တြင္း အ ဆိပ္မ်ားကို အရွိန္ဟုန္္ျမင့္ သုတ္သင္ရွင္းလင္းႏိုင္သည့္ ဇီဝျဖစ္စဥ္ကိုတိုးျမွင့္ေပးႏိုင္၍ ေက်ာက္ကပ္ ႏွင့္ သည္းေျခကို သန္ ့စင္ေစ ပါတယ္။ (စ) ဘယ္ရီသီး မ်ိဳးႏြယ္၀င္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ စေတာ္ဘယ္ရီ ႏွင့္ Cranberries(ေခၚ)အခ်ဥ္အရသာရွိတဲ့ ဘယ္ရီသီးအနီ ေရာင္ေတြထဲမွာပါရွိတဲ့ hippuric အက္ဆစ္ဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ ဆီးအဆိပ္အေတာက္ကို ဖယ္ရွားေပးနိုင္ပါတယ္။ (ဆ) ၾကိတ္ မွန္ရြက္ ပဥၥငါးပါး(အျမစ္ပါ မက်န္တပင္လံုး) ကိုေရစင္စင္ေဆးအေျခာက္လွန္း၊ သြပ္ျပားေပၚတင္ျပာခ်၊ ၄င္းျပာကိုသံဒယ္အိုး မွာထည့္၊ ေရႏွင့္ေဖ်ာ္ျပီး ခန္းေျခာက္သြားေအာင္ အပူေပးခ်က္ျခင္းျဖင့္ ရလာတဲ့ေဆးကို “ၾကိတ္မွန္ရြက္ ရုကၡမူဆား” လို ့ေခၚပါ တယ္။ ၄င္းေဆးကို ထမင္းမစားခင္ ဇီးကင္းခန္ ့ေန ့ စဥ္ အခ်ိန္မွန္မွန္စားပါ။ (ဇ) မည္သည့္ဌက္ေပ်ာပင္မဆို၊ အူတိုင္ကို ေက်ာက္ ဖရံုသီးျဖင့္ ေဖ်ာ္ရည္လုပ္ေသာက္ပါက ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးအိမ္၊ အမ်ိဳးသား မ်ား ဆီးက်ိတ္ေ၀ဒနာ ႏွင့္ ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ (စ်) ေရႊဖရံုသီး ႏွင့္ ေရႊဖရံုေစ့ထဲရွိအဆီတို ့ဟာ ေက်ာက္ကပ္၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကိုတိုးတက္ျမင့္ မားလာ ေစျပီး၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ မလိုလားအပ္ေသာ၊ အညစ္အေၾကးတို ့ကို ဆီးအျဖစ္စြန္ ့ထုတ္ ေပးႏိုင္လို ့ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္း မျဖစ္ ေစပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသားမ်ားတြင္ျဖစ္တတ္ေသာ ဆီးကိ်တ္ၾကီးထြားလာျခင္းကို သက္သာေစရံုမွ်မက၊ ဆီးက်ိတ္ကင္ ဆာေရာဂါကိုလဲ ထိထိေရာက္ေရာက္ တားဆီးကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္္။ (ည) နာနတ္သီးကို ပန္းသီး(သို ့)ဖရဲသီးတို ့ျဖင့္ တြဲစား ပါက၊ ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ မလိုအပ္ေသာအငန္ဓာတ္မ်ားကို ဖယ္ရွားေပးျပီး၊ ေက်ာက္ကပ္ ႏွင့္ သည္းေျခတို ့ကို အားျဖစ္ေစတဲ့အျပင္၊ အဆိပ္အေတာက္ေတြကို ဖယ္ရွားေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္သန္ ့စင္ေစပါတယ္။ (ဋ) အာလူးထဲမွာ မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္ျမင့္ မားစြာပါရွိၿပီး၊ ထိုဓာတ္က ေက်ာက္ကပ္ ႏွင့္တစ္ရႈးမ်ားထဲတြင္ ေက်ာက္ကပ္ေက်ာက္ တည္ျခင္းကို ေခ်ဖ်က္ေပးႏိုင္စြမ္းရွိပါတယ္။ (ဥ) ၾကံရည္က ေက်ာက္ကပ္ကို အားေပးျပီး၊ ဆီးခ်ဳပ္/ဆီးေအာင့္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးပါတယ္္။ (ဌ) ခရမ္းခ်ဥ္သီးကို အေစ့ဖယ္၍ စားျခင္းက ေက်ာက္ကပ္ႏွင္ ့ဆီးအိမ္ေက်ာက္တည္ျခင္း အလားအလာကို ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ပါတယ္။ (ဏ) ျမင္းခြားရြက္ကို ေန ့စဥ္ မွန္မွန္စားေပးျခင္းျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္နဲ ့ပတ္သက္ေသာ ဆီးေ၀ဒနာအမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ရာေရာက္ပါတယ္။
< ေက်ာက္ကပ္ကို ေဘးျဖစ္ေစေသာ အစားအစာမ်ား >
(က) ႏို ့၊ ဒိိန္ခ်ဥ္၊ ႏို ့ခဲ စတဲ့ တိရိစၦာန္မွရရွိေသာ အဆီမထုတ္ထားတဲ့ ႏို ့ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို လြန္ကဲစြာ စားေသာက္တဲ့အခါမွာ ေက်ာက္ကပ္ထဲကို ကယ္လ္စီယမ္ဓာတ္မ်ားအနည္က်ကာ ဆီးေက်ာက္တည္ျခင္းကိုျဖစ္ေစပါတယ္။ (ခ) ဆိုဒီယမ္(အငံ)ဓာတ္ က ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိအရည္ေတြကို မွ်တေအာင္ထိန္းေပးနိုင္တာေၾကာင့္ ဆားဟာမရွိမျဖစ္အရာပါ။ သို ့ေသာ္ ဆားနဲ ့အငံဓာတ္ ေတြကို လိုအပ္တာထက္ပိုမိုစားသံုးမိတဲ့အခါ ကိုယ္ထဲမွာ ကယ္လ္စီယမ္ဓာတ္ကို စြန္ ့ထုတ္မႈပိုမ်ားေစျပီး၊ အရိုးသန္မာမႈကို ယုတ္ေလွ်ာ့ေစတဲ့အျပင္ ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္တည္နိုင္ျခင္းအလားအလာကိုလည္း ပိုမ်ားလာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆားကို ေလ်ာ့နိုင္သမ်ွေလ်ာ့့စားပါ။ (ဂ) အသားစား မက်ဳးသင့္ပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ အမဲ-သိုး-ဆိတ္-ၾကက္ဆင္ စတဲ့အနီေရာင္အသားမ်ား ႏွင့္ ပင္လယ္ငါး၊ ပုစြန္ ေတြထဲမွာပါ ရွိတဲ့ phosphorus(ေခၚ)မီး စုန္းဓာတ္က ေက်ာက္ကပ္ကို လံုး၀ ေကာင္းက်ိဳးမျပဳပါဘူး။ (ဃ) အရက္အလြန္အကြ်ံ မေသာက္ပါႏွင့္။ အရက္ထဲမွာပါတဲ့ အယ္လ္ကိုေဟာလ္က အသည္းေရာဂါေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီး ေစ ပါတယ္။ (င) လ်ားေစာင္းလက္ပပ္ပင္အႏွစ္က က်န္းမာေရးအတြက္ ဘက္စံုေကာင္းက်ိဳးျပဳေသာ္လည္း၊ ၄င္းဂ်ယ္လီကို တစ္ရက္ လွ်င္ ၂၀ စီစီ ပမာဏထက္ပို၍စားပါက ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးေစႏိုင္ပါတယ္။ (စ) ဟင္းႏုနယ္ထဲတြင္ oxalates ဓာတ္ပါရွိသျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ေ၀ဒနာသည္မ်ား အလြန္အကြ်ံမစားသင့္ေပ။ (ဆ) Oxalates ဓာတ္ၾကြယ္၀တဲ့ ဗိုစားပဲသီး၊ ပိန္းဥ၊ ပိန္းရိုး၊ ဟင္းႏု နယ္ရြက္တို ့က ဆီးေက်ာက္တည္ေစနိုင္တာေၾကာင့္ သင့္တင့္ရံုသာစားေပးပါ။ (ဇ) ဥပမာ အစားအစာေတြကို တာရွည္ခံေအာင္ ျပဳျပင္ထားတဲ့ သား-ငါး-ဟင္းသီးဟင္းရြက္-သစ္သီး၀လံ စည္သြတ္ဗူးမ်ား၊ ၾကက္-၀က္အူေခ်ာင္းမ်ား၊ ထံုခ်ိဳင္းအသားလံုးမ်ား၊ အ သင့္စား ေခါက္ဆြဲ-ၾကာဇံေျခာက္အထုပ္မ်ား စသည္တို ့က အသည္း ႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္တို ့ကို အဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္ေစနိုင္တာ ေၾကာင့္ ရံဖန္ရံခါသာ စားသံုးသင့္ပါတယ္။ (စ်) သဘာ၀ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္မဟုတ္တဲ့ အခ်ိဳရည္အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ဆိုဒါတို ့မွာ တာရွည္ ခံေအာင္၊ အနံ ့ေကာင္းေအာင္ ႏွင့္ အရသာရွိေအာင္ ဓာတုပစၥည္းမ်ားသံုး၍ ျပဳျပင္ထားေၾကာင့္ အာဟာရ(လံုး၀) မျဖစ္ေစတဲ့ အျပင္ ေက်ာက္ကပ္ကိုပါထိခိုက္ေစပါတယ္။ ထို ့နည္းတူ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဂက္စ္ထဲ့ထားတဲ့ အေဖ်ာ္ယမကာမ်ားကလည္း ေက်ာက္ကပ္ ထဲရွိ ေသြးေၾကာမ်ားကို ပ်က္စီးျခင္း၊ ေက်ာက္တည္ျခင္း စတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ကဖိန္းဓာတ္ မ်ားတဲ့ ေကာ္ဖီ ႏွင့္ လၻက္ရည္မ်ားကို အလြန္အကြ်ံေသာက္ျခင္းက ခႏၶာကိုယ္အႏွံ ့ ေသြးလည္ပတ္စီးဆင္းမႈကို လွံဳ ့ေဆာ္ေပးတာ ေၾကာင့္၊ ေသြးဖိအားမ်ားလာျပီး ေက်ာက္ကပ္ကို တြန္းအားျဖစ္ေစပါတယ္။
<<စာနာေထာက္ထားစြာျဖင့္ ေဆာင္းပါးရွင္အမည္ကို ေျပာင္းလဲျခင္း/ခ်န္လွပ္ထားျခင္း မ်ိဳး မျပဳလုပ္ၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပါသည္ >>
(ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္္..ေရးသားမွ်ေ၀သည္)
============
Promise Pauk
‪#‎YomaLan‬


လာလည္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ေက်းဇူး အမ်ားၾကီးတင္မိပါတယ္ ေနာက္လဲ အလည္ျပန္လာခဲ့ဖို့ စာဖတ္ပရိတ္သတ္အား ဖိတ္ေခၚပါတယ္


အမွားပါရင္ ေ၀ဖန္အႀကံေပးတဲ့အေနနဲ႔ comment ေရးေပးသြားျပီးအၾကံျပဳေပးသြားေစခ်င္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္ကလည္းက်ြမ္းက်င္တဲ့ပညာရွင္ တစ္ေယာက္မဟုတ္ေလေတာ့ကာခြင့္လႊတ္ေပးၾကပါလို႕... ေစတနာအၿပည့္နဲ႕ အလကား ေပးခ်င္ရံု သက္သက္ပါလို႕ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အဆင္ေျပၾကပါေစ...ဆက္လက္ၾကိဳးစားပါအံုးမည္....